Milliyetçilik kavramı özünde ikiye ayırılır. Birincisi bağımsızlık mücadelesi adına verilen milliyetçilik, diğeri ise ayrımcılığı savunan milliyetçiliktir.
Bağımsızlığı ve özgürlüğü kazanma gayesine dayanan milliyetçiliğin argümanı diğer milletlerin zulmüne karşı verilen mücadeledir. Herhangi bir kıyaslama yapılmaz. Genellikle bire bir aynı anlamı taşısa da daha çok diğer milliyetçilik akımlarından ayırmak için ulusçuluk kavramı olarak tanımlanır.
Ayrımcılığı savunan milliyetçiliğin argümanı etnik temele ya da kültüre dayanarak kendini diğer milletlerden üstün gören ırkçı bir yaklaşımdır.
Ulusçu Ayaklanmalar
Amerika Birleşik Devletleri Bağımsızlık Savaşı (1775-1783), Amerikan kolonileri, İngiltere’den bağımsızlık kazanmak için savaşmış ve sonunda kazanmışlardır. Bu savaşta milliyetçi ve bağımsızlıkçı fikirler etkili olmuştur.
Fransız Devrimi (1789-1799), Fransa’da yaşanan bu devrimde milliyetçi fikirler ve halkın özgürlüğü için mücadele önemli bir yer tutmuştur.
Yunan Bağımsızlık Savaşı (1821-1832): Osmanlı İmparatorluğu’na karşı savaşarak bağımsızlığını kazanan Yunanistan’da milliyetçi fikirler ve özgürlük mücadelesi etkili olmuştur.
Balkan Savaşları (1912-1913), Balkanlar’da yaşanan savaşlarda milliyetçi fikirler etkili olmuş ve bölgedeki devletlerin bağımsızlığı ve toprak bütünlüğü için mücadele edilmiştir.
Türk Devrimi (1919 – 2023), Türkiye’de Mustafa Kemal Atatürk öncülüğünde verilen bağımsızlık ve özgürlük kazanmak için diğer milletlere karşı verilen mücadeledir.
Hindistan Bağımsızlık Hareketi (1857-1947), Hindistan’ın İngiliz sömürgesi olduğu dönemde, milliyetçi liderler ve hareketler, ülkenin bağımsızlığı için mücadele etmişlerdir. Bu hareket sonucunda Hindistan bağımsızlığını kazanmıştır.